زوجیت و تشکیل خانواده در قرآن نشانهای از حکمت الهی
این از آیات خدا است که از خود شما و جنس خود شما برای شما زوج و همسرانی خلق کرده است. یعنی خداوند خلقت را حکیمانه طرّاحی کرده است. چرا همسری آیت است؟ دقّت کنید، بالاترین موهبت الهی در زندگی بشر، در نظام ظاهری زندگی همسری است. بالاترین لذایذ در همسری است، بالاترین انس و الفتها در همسری است که انسان در کنار همسر به یک مؤانستی و آرامشی میرسد. خدا از انسان برای خود انسان بالاترین موهبت را طرّاحی کرده است. آیا این آیت الهی نیست؟
ممکن بود برای رفع نیازها خداوند به گونه دیگری عمل کند. مگر یک سری نیازهای انسان توسّط حیوانات تأمین نمیشود؟ ولی او این لطف را ندارد. ولی در نظام خانوادگی انسان در کنار انسان خانواده تشکیل میدهد، به آرامش میرسد. نسل برقرار میشود و ضمناً بالاترین لذایذ روحی و ظاهری در ازدواج شکل میگیرد. هیچ موجود دیگری هم در بین نیست، انسان است و انسان. منتها در دو حالت و حیثیّت؛ مرد و زن که یک خانواده میشوند. آیا این آیت خدا است یا نیست؟ در آخر آیه هم میفرماید: کسانی که در این مسأله به اندیشه بنشینند، آیات الهی را مییابند.
پس زوجیّت آیتی الهی است و تشکیل خانواده بر اساس طرّاحی حکیمانه خدا است و کسی که این مسأله را به انجام برساند و در تشکیل خانواده اهتمام بورزد در خطّ حکمت الهی حرکت کرده و کار بسیار ارزشمندی را انجام داده است.
مهمترین هدف تشکیل خانواده در قرآن
قسمت اوّل آیه این بود که زوجیّت آیت خدا است. ممکن است سوال شود که چرا خداوند این اتّفاق را ایجاد کرده است؟ چرا انسان را از مرد و زن آفریده است و از خود انسان برای انسان زوج و همسر قرار داد. علّت آن را در قسمت دوم آیه پاسخ میدهد و میفرماید: «لِتَسكُنوا إِلَيها» برای اینکه شما در این مسأله به آرامش برسید. آرامش هدف بزرگ زندگی است. امروزه مسأله آرامش در دنیا بسیار مطرح است و از موهبتهای بزرگ زندگی به شکار میرود. بسیاری از رفاه برخوردار هستند، ولی از آرامش برخوردار نیستند. رفاه غیر از آرامش است. لذا قرآن میفرماید ما برای شما از خود شما همسرانی را خلق کردیم تا به آرامش برسید.
۱- عوامل مؤثر در آرامش
قرآن کریم سه امر را در زندگی انسان موجب آرامش میداند:
1- شب
2- همسر
3- منزل
خدا شب و روز را قرار داد. شب را برای آرامیدن و آرامش، روز را برای تلاش و جستجو در رزق و روزی و فعّالیّتهای زندگی.
«هُوَ الَّذي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيلَ لِتَسكُنوا فيهِ وَ النَّهارَ مُبصِرًا إِنَّ في ذلِكَ لَآياتٍ لِقَومٍ يَسمَعونَ»[5]
خداوند شب را قرار داد که شما بیارامید. شب را تاریک کرد که شما به آرامش برسید. از تلاش دست بکشید، برای زندگی فردا تجدید قوا کنید و روز را روشن قرار داد که شما تلاش کنید «وَلِتَبتَغوا مِن فَضلِهِ».[6] و این شب و روز قرار دادن هم آیت خدا است.
وقتی خداوند در سوره روم میفرمایند خدا زن و مرد را آفرید و از خود شما برایتان زوج قرار داد، این آیت خدا است. آفرینش شب و روز و قرار دادن روز برای تلاش و شب برای آرامش، این هم آیت خدا است. اگر اینها را با هم تطبیق کنید زیبایی و حکمت در آفرینش را میبینید.
در مباحث خانواده در قرآن سومین مفهومی را که قرآن برای آرامش به کار میبرد منزل است. در این آیه ضمن بر شمردن مسائل زندگی در یک جهت خاص میفرماید: «وَ مَساكِنُ تَرضَونَها»[7] مساکن جمع مسکن است. مسکن یعنی محلّ آرامش، یعنی خانه، منزل. پس منزل، شب و همسر. این سه مورد از نظر قرآن مایه آرامش هستند. مثلاً وقتی مردم از فعّالیّتهای روزانه به منزل میآیند، در شب، در منزل و در کنار همسر هر سه عامل آرامش وجود دارد. جمع اینها باید بالاترین آرامش را ایجاد کند.
این عوامل را خدا برای آرامش انسان قرار داده است حال اگر در خانه و خانوادهای آرامش نیست این تقصیر از خود ما است، از اهل آن منزل است. گاهی ممکن است کسی رفتار نامناسب داشته باشد و اینگونه آرامش خدادادی که در خلقت قرار داده شده است را از اهل منزل سلب کند. لذا خیلی باید مراقب این امور باشیم. بنابراین آنچه که بر عهده ما قرار داده شده این است که این موهبت الهی یعنی یک خانواده مکمّلی که موجب آرامش همدیگر هستند را حفظ کنیم و روی آن سرمایهگذاری کنیم. پدر در درجه اوّل، مادر در درجه دوم و فرزندان به سهم خود باید این آرامش و فضای روح بخش خانواده را حفظ کنند و آن را بالاتر ببرند.
نظرات شما عزیزان: